Kamis, 04 Agustus 2016

Pagi di Sini ...

Melihat sisi lain keindahan titipan-Nya ..
pagi kemarin, pukul 06:00 semangat anak-anak terpancar jelas. yah, seharusnya begitu pula denganku.
kucoba lagi dan lagi, untuk terus bisa menyeimbangi.
aaah, masih saja susah..


Kamis, 28 Juli 2016

"Ternyata ini Indah" ...








setelah sekian lama tidak terdengar kabar berita dari blog ini...
taraaaaaa.. akhirnya si dia wisuda juga.. :D
alkhamdulillah, one step closer.. terimakasih untuk ibu, bapak, sahabat, mama da ummi dosbing, ayah penguji.. dan semua muaaaa yag telah membatu dalam karya sejatinya "skripsweet"..

sebebnarnya ini juga late post, si dia sudah (di) wisuda pada tanggal 22 Maret 2016 lalu. wisuda, terdiri dari dua kata yaitu "wis" da "uda" yang keduaya mempunyai arti "sudah" *ini ngarang* haha.. sudah, iya sudah, sudahi S1!

Senin, 14 Juli 2014

UPACARA TINGKEBAN

Upacara tingkeban ana ing masyarakat Jawa Tengah lan Ngayogyakarta nganti tumeka saiki isih kereb ditindakake. Upacara tingkeban iki minangka upacara slametan pitung sasi kanggo calon ibu kang mbobot kaping pisanan. Upacara tingkeban dianakake mesthi wae nduweni ancas kang kepengin digayuh dening kulawarga, mligine ancas supaya bayi lair kanthi gampang, slamet lan ora ana alangan apa-apa. Kajaba iku muga-muga mbesuke bisa dadi anak kang bekti marang wong tuwane. Ing kene uga arep diandharake tata cara upacara tingkeban kalebu nyamping kang dienggo calon ibu.

Upacara tingkeban kawiwitan mawa sungkeman. Ing acara sungkeman, calon ibu lan calon bapak luwih dhisik sumungkem ing ngarsane Rama lan ibune. Sungkeman iki nduweni teges muga–muga ing tembe jabang bayi kang dilairake bisa dadi bocah kang bekti marang wong tuwane. Sabanjure upacara siraman, Ana ing upacara siraman, calon ibu disiram dening wong pitu, kayata: bapak saha ibu saka calon ibu, bapak saha ibu saka calon bapak, simbah, sedulur utawa tangga teparo kang bisa dadi tuladha becik. Sawise siraman banjur sesuci (wudhu). Banyu kang diwadhahi ing kendhi kanggo sesuci mau banjur dipecah dening ibu saka calon ibu kanthi ngendika: “ ora mecah kendhi, nanging mecah pamore jabang bayi.”

Ing upacara tingkeban, calon ibu ganti nyamping kaping pitu, kang urut-urutane: nyamping sidaluhur, sidamukti, truntum, wahyu tumurun, udan riris, parang kusuma lan nyamping semen romo. Sabanjure ganti nyamping ana adicara nigas janur kuning.  Calon bapak nigas janur kuning kang diubetake ing bangkekane calon ibu. Sawise nigas janur kuning, calon bapak banjur mlayu banter, iki nduweni ancas muga-muga jabang bayi bisa lair kanthi lancar lan cepet. Banjur acara brojolan. Brojolan ing kene ana werna loro yaiku brojola tigan (kanthi pangajab muga-muga bayi bisa kalairake kanthi gampang ora ana sukerta kang ngalang-alangi). Brojolan kaping pindho yaiku brojolan cengkir kang digambari Kamajaya lan Kamaratih utawa Arjuna lan Subadra kang minangka pralambang laire jabang bayi. Mangkono mau urut-urutan ing upacara tingkeban. Ananging, amarga desa mawa cara negara mawa tata, mula ora mokal manawa saben dhaerah beda tata carane nindakake. Kabeh mau minangka simbol kanggo nggayuh kabecikan.

RUWATAN

Ruwatan kuwi kasil saka tembung “ngruwat” sing artine yaiku ngopeni.
Dene Upacara Ruwatan kuwi nduweni teges ngresiki, lan nyucekakaken menungsa saka kasusahan batin kanthi nganakake upacara kang biasane nanggap wayang purwa, kanthi lakon “Murwa Kala”. Ruwatan iku salah sawijining upacara adat Jawa sing tujuane kanggo mbebasake manungsa, utawa wilayah saka ancaman bahaya. Inti upacara ruwatan iki sejatine ndonga, nyenyuwun perlindungan marang Gusti Allah saka ancaman bahaya-bahaya umpamane bencana alam lan liyane, uga ndonga nyuwun pengampunan dosa-dosa lan kaluputan-kaluputan sing wis dilakoni, sing bisa nyebabake bencana utawa sing dianggep bakal nuwuhake sial.
1.     Ruwatan kanggo awake dhewe.
Ruwatan kanggo awake dhewe kuwi nduweni tujuan kanggo ngresiki salahsiji uwong sing dianggep bakal sial, utawa wis gawe dosa. Biasane mung ditebus nganggo mertapa, poso, utawa nganakake slametan.
2.     Ruwatan kanggo lingkungan.
Ruwatan sing kanggo lingkungan, upamane omah. Tujuane :
- Nguwenehi pager ghoib kanggo nahan, nolak, lan mindahake apa wae sing asipat negatif sing ana ning omah kuwi, utawa sing arep mlebu ning umah sing diruwat. Biasane nganggo tumbal (sesaji) sing diperlokake. 
- Nguwenehi pager ghoib, supaya uwong sing nduweni niyat ala ora bisa mlebu ning omah kuwi.
- Nguwenehi pager ghoib kanggo nggurung utawa nolak setan.
3.  Ruwatan kanggo dhaerah
Ruwatan dhaerah iku kanggo nolak bencana utawa bahaya ning daerah. Biasane nanggap wayang purwa sing dilakoni wayah bengi. Tujuan liyane yaiku dedonga supaya daerah kang diruwat kuwi makmur, ayem, lan tentrem.
Upacara Ruwatan kang dianakake wong Jawa ora bisa ditegesake utuhan. Menawa digatekake, upacara ruwatan kuwi ora mung upacara nanggap wayang, nyukur rambut, lan nglarung sesajen nangging uga nduweni makna saka urut-urutaning upacara. Intine, upacara ruwatan kuwi nduweni piwulang :
1. Menawa didelok syarat-syarate ruwatan, mesti ameh kabeh menungsa kuwi kudu diruwat. Kuwi nuduhake rasa pepeling supaya menungsa kereb sedekah kanggo kaslametan kita. Sakbenere kuwi ora kudhu ngganggo upacara ruwatan amarga ruwatan kuwi karana katentreman ing jero ati. 
2. Ruwatan mesti ana kaitane karo Batara Kala. Sakbenere, Kala kuwi artine wektu. Nduweni ateges supaya menungsa bisa ngurmati wektu, uga wedi karo wektu. Tuladhane, mbesuk saben menungsa bakal meruhi mati.
3. Ruwatan kanggo ngresiki dosa-dosa kita. Nduweni teges supaya kita tansah tumindak sing apik, lan ngedohi tumindak sing ala, sing bisa ndadekake uripe menungsa ora tentrem.

Eksotisme Tari Sufi

Rabu malam (23/04) bertempat di B1-106 Gedung Fakultas Bahasa dan Seni Universitas Negeri Semarang (FBS Unnes) diselenggarakan acara “Membaca Pusaran Cinta” bersama Kiai Budi Harjono. Acara tersebut diselenggarakan oleh Jurusan Bahasa dan Sastra Indonesia FBS Unnes bersama Forum Morfem Bebas. Pada acara tersebut, Kiai Budi membawa serta rombongannya yaitu penari sufi dari kelompok tari sufi Pondok Pesantren Roudhotun Ni’mah Kalicari Semarang, serta pemain kecapi bernama Kang Ujang yang berasal dari Bandung.
Saat penyampaian puisi-puisi dalam antologi puisinya yang berjudul “Pusaran Cinta”, Kiai Budi mengikutsertakan tarian sufi dan petikan kecapi. Saat alunan musik dan puisi berpadu, penari sufi menyilangkan kedua tangan mereka di dada. Perlahan menunduk, kembali berdiri tegak dan mulai berputar seperti gasing. Menyilangkan tangan di dada tersebut merupakan lambang dari ketakutan mereka kelak pada saat menggigil di hadapan pengadilan. Perlahan menunduk, melambangkan ketakutan kepada Sang Pencipta. Kemudian bangkit untuk mendekatkandiri kepada-Nya dalam kepasrahan.
Memutar dan memutar terus berlawanan jarum jam dan bergerak seperti gasing. Perputaran berlawanan arah jarum jam dengan kaki kiridiinjak terlebih dahulu, melambangkan bahwa segala nafsu harus diinjak. Semakin menginjak semakin mengukuhkan tekad untuk melawan hawa nafsu. Dalam perputaran tersebut, tangan kanan melambai ke atas, menunjukkan bahwa mereka menerima cinta-Nya. Sedangkan tangan kiri melambai ke bawah mempunyai makna bahwa mereka akan menanamkan cintadari-Nya di bumi.
Pakaian penari sufi terbuat dari kain kafan. Hal tersebut mempunyai makna agar kita mengingat kematian yang akan datang kapanpun tanpa kita tahu. Sedangkan peci tinggi yang dikenakan di kepala mempunyai arti bahwa mereka membawa serta batu nisan yang akan mereka tanamkan pada pusara mereka kelak. “Melihat tari sufi ini membuat saya ingat akan kematian,” tutur Charisfa salah seorang penonton.
Sekitar pukul 23.00 acara tersebut ditutup dan diakhiri dengan tontonan yang mengharukan dari Kiai Budi. Sembari membaca puisi, Beliau menghadirkan suasana kebersamaan Beliau dengan ibunya di waktu kecil dulu. “Penutupan yang mengharukan ini membuat saya teringat pada ibu di rumah,” tutur Iis. Penutupan tersebut membuat haru peserta sampai terdengar isak tangis dari peserta yang teringat akan ibu masing-masing.

Laesan di Taman KB

       Malam itu, Sabtu (7/6), terdengar sayup paduan bambu dengan lesung di belakang Gedung Gubernuran, tepatnya di Taman KB, Semarang. Suara yang tadinya sayu perlahan terdengar jelas saat saya mendekati lokasi berlangsungnya kesenian asli daerah Rembang itu. Puluhan orang sudah berkerumun di sekitarnya. Mulai dari anak-anak, remaja, dewasa, sampai orang tua berantusias menonton kesenian yang memang sudah menjadi agenda rutin dari Dinas Kebudayaan dan Pariwisata Provinsi Jawa Tengah tersebut. Mereka menamai agenda rutin di Taman KB ini sebagai Pertunjukan Kesenian Rakyat Jawa Tengah (PKRJT) yang dilaksanakan setiap dua minggu sekali.
      Laesan merupakan kesenian asli daerah Rembang, tepatnya berkembang di Desa Soditan, Kecamatan Lasem. Lantunan syair-syair ke-Islaman yang mengiringi pertunjukan tersebut mengisyaratkan bahwa kesenian tersebut berkembang dari zaman Islam. Pada saat itu, Laesan dimainkan sebagai media dakwah penyebaran agama Islam sekaligus seni pertunjukan rakyat. Laesan sendiri berasal dari kata “lalis” yang berarti “seperti/seolah-olah mati”. Sedangkan menurut versi lain, laesan berasal dari kata “laisa/laisun” yang bermakna “hampa/kosong”. Kosong karena pemain laesan mencapai keadaan hampa dalam dirinya hingga dia pun bisa menari-nari mengikuti iringan tembang dan tetabuhan yang dilantunkan.
    Wewangian kemenyan menambah suasana mistis saat menikmati kesenian Laesan tersebut. Adapun ubarampe lain yang digunakan yaitu sesajen, kurungan ayam, dan kain putih untuk menutup kurungan tersebut. Pemain laesan atau yang sering disebut dengan “laes” dikurung dalam kurungan ayam dalam keadaan terikat. Setelah itu, sang dhukun membacakan mantra dan menyanyikan tembang-tembang. Laes yang ada di dalam kurungan tadinya diikat, kemudian keluar dengan kondisi tanpa ikatan. Tontonan yang menarik.
       “Tidak perlu jauh-jauh ke daerah asalnya untuk dapat menikmati kesenian dari berbagai daerah di Jawa Tengah. Semoga Dinas Kebudayaan Jawa Tengah tetap konsisten dalam mengadakan acara ini,” tutur Yongki saat menikmati acara tersebut. (@tere_trinur)

RPP Mendengarkan Cerita Legenda

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN

Sekolah                       : SMPN 1 Buluspesantren
Mata Pelajaran          : Bahasa Jawa
Kelas/semester           : VII/I
Materi Pokok             : Mendengarkan
  Mampu mendengarkan dan memahami wacana lisan dalam berbagai ragam bahasa Jawa.
Alokasi waktu            : 2 x 40 menit

Tujuan Pembelajaran:
1.      Siswa mampu mengidentifikasi isi cerita legenda dengan 5W+1H.
2.      Siswa mampu menjawab pertanyaan tentang isi cerita legenda.
3.      Siswa mampu menyebutkan nilai-nilai yang terkandung dalam cerita legenda.

Kompetensi Dasar:
Mendengarkan cerita legenda.

Indikator:
1.      Mampu mengidentifikasi isi cerita legenda dengan 5W+1H.
2.      Mampu menjawab pertanyaan tentang isi cerita legenda.
3.      Mampu menyebutkan nilai-nilai yang terkandung dalam cerita legenda.

Materi Pembelajaran:
Transkrip naskah cerita legenda “Rawa Pening”
Rawa Pening
Ing Gunung Merbabu, ana sawijining wanita kang jenenge Nyi Endang Ari Wulan. Bebojoan karo Ki Hajar Salo. Duwe anak kang awujud ula. Ula mau saya suwe saya gedhe. Sawijining dina, ula mau marani Ki Hajar lan ngomong yen dheweke kuwi anake Ki Hajar. Ki Hajar kaget, ngomong mangkene, “Heh hula, lho kok penak temen kowe ngaku anake manungsa. Aku gelem ngaku kowe dadi anakku nanging kowe kudu gelem tapa. Yen kowe bias nyingkep gunung iki, kowe tak aku anakku.
Ula mau banjur tapa ngungkeri Gunung Merbabu. Nanging ndas lan buntute ora tepuk merga isih kurang sakilan. Ula mau nyambung nanggo ilat. Ki Hajar ngerti banjur ngethok nanggo ilate. Kethokan ilat mau kanggo pusaka kang awujud tombak. Ula mau ora mati lan nerusake anggone tapa. Saking suwene anggone tapa awake dirambati oyot-oyot nganti ora ketara saka akehing rerumputan.
Nuju sawijining dina wong-wong desa pada beburu ing alas kanggo upacara merti desa. Nalika pada leren lungguhan ing wit gedhe, ana wong kang lagi bacok-bacok ing wit mau. Saka wit mau metu getih lan ndadekake kaget. Kanca-kancane padha ndeleng lan nduweni panganggep menawa getih mau saka getihe ula gedhe. Banjur ula kuwi dikethok-kethok kanggo merti desa. Iwake digawa bali lan dipasrahake ing bale desa.
Esuke ing bale desa akeh wong wadon padha olah-olah amarga sorene arep kanggo slametan. Ulane mau kuwi njelma dadi bocah lanang kang rupane elek lan amis. Bocah lanang mau mara bale desa kanggo njaluk mangan, nanging ora ana kang menehi, banjur bocah mau ditundhung para warga. Ana Mbok Randa kang duweni rasa welas karo bocah maul an maringi pangan bocah kuwi. Sawise mangan bocah mau banjur matur marang Mbok Randa, ature mangkene, “Embah menawi mangke wonten banjir, embah supados sedhiya lesung kaliyan enthong, lesungipun dipunagaem prau, enthongipun dipunagem melahi.”
Barang bocah mau wis wareg, banur gawe patembaya nancepake sada ing latar ing satengahe wong-wong kang padha nganakake upacara merti desa. Ing kono wong-wong desa padha ditantang njabut sada kasebut nanging ora ana kang bias njabut. Bocah kang duwe sada mau ngomong mangekene, “Ayo sapa bias mbedol sadaku iki?” akeh bocah kang padha nyoba mbedhul sada kuwi, nanging ora ana kang bias mbedhul. Pungkasane wong-wong mau padha melu nyoba, pada wae ora ana kang bisa mbedhul. Bocah kang duwe sada mau banjur karo ngomong mangkene, “Yen ora ana kang bisa mbedhol sada iki bakal tak bedhol dhewe.”
Bareng sada bisa kabedhol, saka bekase sada kang kabedhol mau metu banyu kang iline gedhe. Saya suwe banyu kasebut bisa ngebaki lan nglelep karang padesan kasebut. Akeh wong kang padha mati amarga klelep, kajaba Mbok Randa kang slamet amarga wis nyedhiyakake lesung lan entong kang digawe sarana golek keslametan. Ing sabanjure papan kasebut dadi rawa kang sinebut Rawa Pening.

Metode Pembelajaran:
1.      Ceramah
2.      Tanya jawab
3.      Diskusi.

Media Pembelajaran:
Rekaman cerita legenda.

Sumber Belajar:
Buku teks.

Langkah-langkah Pembelajaran:
Awal   :
1.      Siswa menjawab salam guru.
2.      Siswa dan guru berdoa bersama.
3.      Guru mengabsen siswa yang tidak masuk.
4.      Guru menyampaikan tujuan pembelajaran hari itu.
5.      Siswa dan guru bertanya jawab tentang cerita legenda.
Inti      :
1.      Siswa dan guru membahas tentang apa yang harus diperhatikan saat menyimak cerita legenda.
2.      Siswa menyimak cerita legenda yang diceritakan oleh guru.
3.      Siswa dan guru bertanya jawab tentang cerita legenda.
4.      Beberapa siswa diminta untuk menceritakan tentang cerita legenda yang sudah dibahas.
5.      Guru memutarkan audio tentang cerita legenda Rawa Pening.
6.      Siswa mengerjakan soal yang diberikan oleh guru secara individu.
Akhir   :
1.      Siswa dan guru menganalisis secara klasikal.
2.      Siswa dan guru menyimpulkan pembelajaran tersebut.
3.      Siswa dan guru melakukan refleksi

Penilaian Hasil Pembelajaran:
1.      Penilaian proses
Penilaian proses berdasarkan sikap dan perilaku siswa saat kegiatan belajar mengajar berlangsung.
2.      Penilaian tes
Wenehana tandha centang ana sakjroning kothak-kothak ing ngisor iki kang mbokanggep bener!
No
Pranyatan
Leres
Lepat
1.
Asmane wanita ing Gunung Merbabu kang duweni anak ula yaiku Nyi Endang Ariwulan


2.
Syarate supaya ula mau bisa diakoni dadi anak dening Ki Hajar Salokantara yaiku tapa nglungkeri Gunung Merbabu nganti bisa tepung gelang.


3.
Ula mau gagal diakoni anak dening Ki Hajar Salokanta amarga ora bisa mlaku ngubengi Gunung Merbabu.


4.
Anggone nglungkeri Gunung Merbabu ndas lan buntute ora tepuk amarga isih kurang rong kilan.


5.
Wong-wong desa padha mbeburu kewan ana ing alas.


6.
Ing alas kuwi wong-wong desa mbacok-mbacok ing wit gedhe, lan nemokake oyote kuwi metu getihe.


7.
Esuke ing bale desa wong wadon padha olah-olah amarga sorene arep padha slametan merti desa.


8.
Nalika merti desa ana bocah lanang kang pesing lan amis nyedhak lan njaluk mangan marang wong-wong.


9.
Ora ana kang gelem menehi panganan kanggo bocah mau kejaba Mbok Randa.


10.
Bocah mau nancepake tombak ing latar lapangan kanggo sayembara njabut tombak.